التهاب لثه

لثه سالم چه خصوصیاتی دارد؟
لثه سالم دارای قوای محکمی بوده و کاملاً بر روی استخوان چسبیده است. همچنین در محل تماس با دندان کاملاً صاف و دارای لبه تیز میباشد. رنگ لثه سالم صورتی است، ولی در برخی افراد که رنگ چهره تیره دارند، روی لثه آنها هم لکههای قهوه ای رنگ دیده میشود. اگر سایر علایم لثه سالم مشاهده میگردد و فقط رنگ آن قهوهای است این لثه هم سالم است.
نشانههاي بيماري لثه
بیماریهای بافت اطراف دندان میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولا نیمی از افراد بالای 18 سال حداقل در مراحل اولیه زندگی تا حدی درگیر بیماریهای بافتهای نگهدارنده اطراف دندان هستند.
بافتهای نگهدارنده اطراف دندان میتوانند به انواع مختلفی از بیماریها مبتلا شوند که همگی بر اثر عفونت باکتریایی لثهها، استخوان و رباطهایی که دندان حمایت کرده و آنها را در داخل آرواره نگه میدارند، به وجود میآیند.
بیماریهای بافتهای نگهدارنده اطراف دندان معمولا بدون درد بوده و ممکن است پیشرفتی آهسته یا کاملا سریع داشته باشند.
بدون معاینه منظم دندانها، ممکن است با آسیب شدید لثهها و استخوانهای آرواره، از بیماری بافتهای نگهدارنده اطراف دندانهای خود مطلع نباشید در این صورت از دست رفتن دندان غیرقابل اجتناب خواهد بود.
التهاب لثه؛ شایعترین بیماری بافت اطراف دندان
شکلهای مختلفی از بیماریهای لثهای و بافتهای اطراف دندانی وجود دارد که شایعترین آنها التهاب لثه و بافتهای نگهدارنده اطراف دندان است. التهاب لثه (ژنژویت) اولین مرحله بیماری بافتهای اطراف دندان بوده و قابل برگشت است.
با وجود این، در صورت عدم معالجه ممکن است به بیماریهای وخیمتری منجر شود. پریودنتیت یا التهاب بافتهای اطراف دندان نیز مراحل پیشرفتهتر بیماریهای اطراف دندان است.
در این حالت، لثهها، استخوان و سایر ساختارهایی که از دندانها محافظت میکنند، آسیب میبینند و ممکن است موجب شلشدگی و افتادن دندانها شوند یا فرد بیمار احتیاج به کشیدن آن پیدا کند. در این مرحله برای پیشگیری از ضایعات دندانی به درمانهای پیچیدهتری احتیاج است.
اگر چه بیماریهای اطراف دندان بر اثر پلاک ایجاد میشود، تعدادی از عوامل دیگر نیز میتواند احتمال خطر،شدت و سرعت پیشرفت این بیماریها را افزایش دهد؛ به عنوان مثال افرادی که تنباکو میکشند یا میجوند در مقایسه با افرادی که اصلا تنباکو مصرف نمیکنند، به احتمال بیشتر و با شدت بیشتری دچار بیماریهای بافت اطراف دندان میشوند.
پلها و نامرتبی دندانها و پرشدگیهای ناقص دندان نیز در انباشتگی پلاک و افزایش احتمال ایجاد بیماریهای بافت اطراف دندان دخالت دارند.
عاداتی که در آن فشار زیادی به دندانها وارد میآید، مانند دندان قروچه کردن یا ساییدگی دندانها نیز ممکن است روند تخریب استخوانهای حمایتکننده را تسریع بخشد.
در ضمن رژیم غذایی نامتعادل نیز ممکن است باعث افزایش شدت و سرعت پیشرفت بیماریهای بافت اطراف دندان شود.
تحقیقات نشان میدهد رژیم غذایی نامتعادل نیز باعث میشود بافتهای دهان مقاومت کمتری نسبت به عفونت داشته باشند.
پلاک میکروبی چیست؟
به لایه مذکور که بیرنگ و چسبنده بوده و از تجمع میکروبهای دهان بر روی زمینه و لایه چسبنده ای از بزاق تشکیل می شود، پلاک میکروبی گفته می شود که حاوی مقادیری از خرده های غذایی نیز می باشد. این لایه ، با کشیدن ناخن بر دندان به زیر ناخن جمع شده و به راحتی با مسواک زدن پاک می شود ولی با شستشوی فقط با آب و یا دهانشویه های معمولی پاک نمی گردند. لذا بایستی برای پاک کردن آن از وسایلی چون مسواک و خمیر دندان و نخ دندان استفاده کرد.
جرم چیست؟
اگر پلاک میکروبی هر روز و یا در مراحل اولیه از سطح دندان تمیز نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذایی برآن رسوب نموده و منجر به ایجاد جرم دندان که سخت می باشد، میگردد. جرم با مسواک زدن پاک نشده و با عمل جرم گیری توسط دندانپزشک برداشته می شود.
جرمهای دندانی؛ مجرم درجه یک
بیماریهای بافتهای اطراف دندان بر اثر انواعی از باکتریهای موجود در پلاک (لایههای چسبنده بیرنگی از باکتریها که به طور مداوم روی دندانها تشکیل میشود) به وجود میآید.
این باکتریها سمومی از خود ترشح میکنند که لثهها را تحریک کرده و منجر به از هم گسیختگی اتصال بافتهای لثه به دندانها میشود.
به مرور زمان این سموم میتواند بافتهای لثه را از بین ببرد و با پیشرفت عفونت به ضایعات استخوانی منجر شود.
چنانچه پلاک روی دندان برداشته نشود، میتواند با مواد دیگر ترکیب شده و به رسوب سخت و متخلخلی به نام جرم یا «باره» تبدیل شود.
جرم روی سطح دندان و بالای خط لثه ممکن است در بیماریهای بافت اطراف دندان دخالتی نداشته باشد، اما وجود جرم روی سطح ریشه دندان و زیر لثهها، برداشتن پلاک و باکتریهای جدید را دشوارتر میکند.
برخلاف اینکه پلاک را خود فرد نیز میتواند از سطح دندان بردارد، اما جرم یا باره دندان فقط توسط دندانپزشک یا بهداشت کار دندان برطرف میشود.
مراجعه به دندانپزشک؛ تنها راه تشخیص
دندانپزشک با ویزیتهای دندانپزشکی منظم میتواند بیماریهای بافتهای اطراف دندان را در مراحل اولیه، قبل از صدمه دیدن غیرقابل برگشت استخوانها و دندانها تشخیص دهد.
این بیماریها پیشرونده بوده و ابتدا علائم ناراحتکنندهای ایجاد نمیکند تا در مورد وجود مشکل به شما هشدار دهد.
با این همه، درد در مراحل پیشرفته یا در بیماریهای با پیشرفت سریع ممکن است رخ دهد بنابراین آنقدر صبر نکنید که دندان درد به سراغتان بیاید.
دندانپزشک در طول معاینات عمومی، لثههای شما را از نظر مشکلات بافتهای اطراف دندان معاینه و با استفاده از وسیلهای به نام سوند پریودونتال، اتصال بافت لثه به دندان، عمق شیار بین لثهها و دندانها و عمق پلاکها را اندازهگیری میکند. همچنین ممکن است برای بررسی تخریب استخوان نیاز به گرفتن عکس رادیوگرافی پیدا شود.
جرمگیری؛ قدم اول درمان
شیوه درمان بیماریهای بافت اطراف دندان بستگی به نوع بیماری و پیشرفت آن دارد. علاوه بر برنامه درمانی، رعایت بهداشت روزانه دهان برای موفقیت هر نوع درمان بافتهای اطراف دندان ضروری است.
نخستین قدم معمولا پاکسازی کامل است که شامل جرمگیری برای برداشتن پلاکها و جرم زیر خط لثه است. در برخی موارد نیزممکن است جفتشدگی دندانها احتیاج به تنظیم کردن داشته باشد.
همچنین برای کمک به کنترل رشد باکتریهای زیر لثه که از خود سم تولید کرده و باعث التهاب بافتهای اطراف دندان میشوند، استفاده از آنتیبیوتیکها یا شستشو با مواد ضدعفونیکننده توصیه میشود.
درصورت پیدایش پلاک عمیق (بیش از چهارتا شش میلیمتر) ممکن است به عمل جراحی فلاپ احتیاج شود،زیراباقیماندن پلاکهازمینه رابرای ایجادعفونت وتخریب استخوان فراهم میکند.
در این تکنیک لثه را از روی استخوان بلند کرده و سپس در محلی جدید یا در وضعیتی جدید از نو بخیه میزنند تا تمیز نگه داشتن آن راحت باشد.
پیشگیری همیشه بهتر است
در صورت مراقبت مناسب و کافی، حفظ سلامت دندانها و لثهها برای یک عمر امکانپذیر است، بنابراین برای پیشگیری از ایجاد این بیماریها باید به نکات زیر توجه کرد:
ـ دندانها را حداقل دوبار در روز مسواک بزنید. این کار پلاک دندان را برطرف میکند.
ـ مسواکی با پرزهای نرم و کیفیتی خوب انتخاب کنید. مسواک سایش پیدا کرده یا ریش ریش شده یا با پرزهای سخت میتواند به لثهها صدمه بزند.
ـ اطمینان حاصل کنید که از محصولات مورد تایید دندانپزشکان استفاده میکنید تا ایمنی و اثر بخشی محصول تضمین شده باشد.
ـ از نخ دندان یا سایر تمیزکنندههای بین دندانی برای کمک به زدودن پلاک از فضای بین دندانها که مسواک دسترسی به آن ندارد، استفاده کنید. ژنژویت را غالبا میتوان به طور موفقیتآمیزی با مسواکزدن منظم روزانه و تمیزکردن بین دندانها برطرف کرد.
ـ خمیر دندانها و دهانشویههای حاوی فلوراید برای کمک به پیشگیری دندان توصیه میشود. چنانچه در کنترل پلاک بالای خط لثه و ژنژویت احتیاج به کمک اضافی داشتید، دندانپزشک ممکن است علاوه بر روشی که به طور روزانه برای حفظ بهداشت دهان به کار میبرید،استفاده از یک دهان شویه ضد میکروبی مورد تایید ADA را به عنوان روشی موثر توصیه کند.
ـ رژیم غذایی متعادلی برای سلامت عمومی بدن خود داشته باشید و از گروههای غذایی اصلی مانند نانها، حبوبات و سایرغلات، میوهها، سبزیها، گوشتها، گوشت پرندهها، ماهیها، شیر، پنیر و ماست استفاده کنید؛ این غذاها، پروتئینها، کربوهیدراتها، چربیها، ویتامینها، مواد معدنی و آب کافی مورد نیاز بدن را فراهم میکنند.
ـ طبق برنامهای منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا دندانپزشک و بهداشت کار دهان و دندان تکنیکهای مناسبی برای مسواکزدن به شما نشان و پرسشهای شما را پاسخ میدهند و برنامه مناسبی برای معاینات عمومی به شما توصیه میکنند.
نشانههای بارز بیماری لثه
شما با یادگیری علائم هشداردهنده میتوانید در مبارزه علیه بیماریهای بافتهای نرم اطراف دندان به دندانپزشک و خودتان کمک کنید، بنابراین اگر هریک از علائم زیر را مشاهده کردید، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید:
ـ لثههایی که به آسانی خونریزی میکنند.
ـ لثههای قرمز، متورم و دردناک
ـ لثههایی که از دندانها عقبنشینی کردهاند.
ـ بیرونزدن چرک از بین دندانها و لثهها هنگام فشاردادن لثهها
ـ بد بویی یا بدمزگی دائمی دهان
ـ فاصله افتادن یا لقشدن دندانهای دائمی
ـ هر نوع تغییر در جفتشدن دندانهای بالا و پایین هنگام گاز زدن
ـ هر نوع تغییر در نشستن دندانهای مصنوعی روی لثه
با وجود این، ممکن است شما دچار بیماری بافتهای اطراف دندان شوید و در عین حال هیچیک از این علائم را نداشته باشید.
بیشتر مردم با وجود ابتلا به بیماریهای بافت اطراف دندان، دردی احساس نمیکنند. به همین دلیل معاینههای عمومی منظم شامل بررسی امتحان بافتهای اطراف دندان اهمیت دارد.
علل ورم لثه
– ژنژیویت (gingivitis) یا التهاب لثه:
به حالتی گفته میشود که پلاکهای دندانی در خط لثه تجمع پیدا میکند و باعث تحریک لثه و حساس شدن آن میشود که گاهی خونریزی هم پیدا میکند.
– عفونت ویروسی یا قارچی :
عفونت باعث تشکیل پلاک دندانی می شود. پلاک دندانی، مایع و گلبول های سفید خون را در آن منطقه زیاد می کند و باعث ورم لثه می گردد.
– سو تغذیه
– اتصالات ضعیف پروتز دندان(دندان مصنوعی)
– بارداری، قاعدگی و بلوغ به علت تغییرات هورمونی باعث تورم لثه می شوند.
– حساسیت به خمیردندان و یا دهانشویه
– اسکوروی (کمبود ویتامین ث)، کمبود ویتامین های گروه ب و کلسیم
– عارضه جانبی برخی دارها از قبیل: دیلانتین (فنوتوئین) داروی ضدصرع و یا فنوباربیتال داروی ضدصرع، داروهای خوابآور و یا مسکن قبل از جراحی
بیماریهای لثه در کودکان
یکی از شایع ترین بیماریهای لثه در کودکان ،ژنژیویت یا التهاب لثه است. التهاب لثه در کودکان در نتیجه بهداشت ضعیف دهان بوده و معمولاً دهان این کودکان دارای پلاک میکروبی و جرم میباشد. رعایت بهداشت دهان و دندان در پیشگیری و بهبود ژنژیویت مؤثر است. معمولاً در کودکان همزمان با افتادن دندانهای شیریو رویش دندانهای دایمی، ژنژیویت ایجاد میشود که علت آن گیر مواد غذایی در آن ناحیه است و تا زمانی که دندان در محل صحیح خود قرار نگرفته است در رعایت بهداشت آن باید دقت بیشتری نمود. بیماریهای دیگر لثه نیز در کودکان رخ میدهد که خیلی شایع نمیباشد. تحلیل موضعی لثه و یا در مواردی افزایش حجم لثه به صورتی که روی دندانها را بگیرد، مشاهده میشود که در همه این موارد مراجعه به دندانپزشک لازم است.
میباشد.
درمان بیماری لثه
اغلب بیمارانی که از بوی بد دهان خود شکایت دارند، مبتلا به بیماری لثه هستند. این گروه بجای استفاده از خوشبو کنندههای دهان و آدامس و یا دهان شویه، لازم است برای رفع بوی دهان خود و یافتن علت آن به دندانپزشک مراجعه نمایند. چه بسا ممکن است چنین مشکلاتی با یک جرمگیری ساده رفع گردد و جلوی یک بیماری مزمن و خطرناک گرفته شود. در میان کسانی که از بیماریهای لثهای و خونریزی ناشی از آن رنج میبرند، گروهی بر این باورند که لثههایشان ضعیف بوده، لذا همواره در پی دارویی برای تقویت لثههایشان هستند. هنگامی که از این گروه درباره چگونگی رعایت بهداشت دهان سوال میشود، میبینیم که نظافت دهان خود را به روش صحیح انجام نمیدهند.
به نظر دندانپزشکان بهترین اقدام برای بهبود و یا به قول آنها تقویت لثهها، جرمگیری و رعایت دستورات بهداشتی به طریق صحیح میباشد.
در ضمن بیماریهای لثه در موارد نادری به علت عدم رعایت بهداشت دهان نیست، بنابراین برای بررسی و پی بردن به علت بیماری باید به متخصص بیماریهای لثه مراجعه نمود. بعنوان مثال بارز بهم ریختگی دندانیو به عبارتی نامنظم و ناردیف قرار گرفتن دندانها بویژه روی هم افتادن دندانها زمینه را برای ایجاد بیماریهای لثه بسیار مساعد میکند که در اینگونه بیماران باید پس از جرمگیری یا جراحی لثه توسط متخصص ارتودنسی اقدام به ردیف نمودن دندانها کرد تا عامل اصلی بیماری حذف گردد، در غیر این صورت مطمئناً بیماری لثه مجدداً عود خواهد نمود. بنابراین اگر بیماری لثه مبوط به جرم دندانها و محدود به بافتهای لثه باشد می توان با انجام جرم گیری کامل بیماری لثه را درمان نمود ولی اگر بیماری لثه به نو چسبیده گسترش یابد و باعث صدمه استنمول آلوئل شود باید علاوه بر جرم گیری دندانها کور تاژ لثه مورد توجه قرار می گیرد.
توجه:
محصولات زیر برای درمان بیماریهای لثه و مراقبت از آن تجویز میشود..
-دهانشویهkingingival
-دهانشویه کلرهگزیدین vi-one
-اسپری Apiprodent
-ژل Periokin
-خمیردندانهای محافظ لثه oral-b
-ماساژور لثه G.U.M
آبسه دندان چیست؟
آبسه دندان، عفونت در داخل و یا در اطراف دندان است. آبسه می تواند بسیار دردناک باشد. اگر آبسه دندان درمان نشود ممکن است به از دست دادن دندان و یا سایر مشکلات جدی تر منجر شود.
آبسه دندان
علت آبسه دندان چیست؟
آسیب دیدگی دندان، وجود حفره در دندان (پوسیدگی دندان) و یا بیماری لثه می توانند منجر به آبسه دندان شوند.
اگر یک حفره در دندان درمان نشود، بخش داخلی دندان (پالپ دندان) می تواند ملتهب و عفونی شود. در این حالت باکتری ها می توانند در بافت های اطراف دندان گسترش یافته و منجر به آبسه دندان شوند.
بیماری لثه باعث می شود که لثه از دندان جدا شده و از آن فاصله بگیرد. چنانچه غذا در این فاصله های بین لثه و دندان نفوذ کند و در آنجا بماند، باکتری ها فرصت رشد پیدا کرده و موجب آبسه دندان می شوند. آبسه دندان به مرور زمان می تواند منجر به تحلیل رفتن استخوان اطراف دندان شود.
علائم آبسه دندان چه چیزهایی هستند؟
آبسه دندان ممکن است موجب علائم زیر شود:
- درد ضربانی به ویژه در هنگام جویدن
- قرمزی و ورم در لثه
- احساس مزه ای ناخوشایند و شور در دهان
- ورم در فک و صورت
- تب
- یک ورم قرمز رنگ در داخل دهان. ممکن است از این ورم خون و یا چرک تراوش کند.
- حساس به لمس شدن و احساس درد در هنگام لمس شدن یکی از دندان ها
با گذشت زمان و گسترش عفونت، ممکن است استخوان فک شروع به تحلیل رفتن بکند. هنگامی که این اتفاق بیافتد ممکن است درد شما کمتر شود، اما فراموش نکنید که هنوز عفونت وجود دارد. اگر تحلیل استخوان بیش از حد شود، ممکن است شما با لق شدن دندان مواجه شده و مجبور به کشیدن آن شوید.
اگر شما با دندان درد شدید، ورمِ لثه و یا صورت و یا خروج چرک مواجه شدید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. ممکن است شما به آبسه دندان مبتلا شده باشید. اگر آبسه دندانی درمان نشود، ممکن است عفونت گسترش پیدا کرده و خطرناک شود.
ارتباط بیماریهای لثه با سایر بیماریها
بیماری پریودنتال یا بیماری لثه به بیماری اطلاق میشود که از طریق تولید پلاک )مادهای بیرنگ و چسبنده) توسط باکتریها، بین لثه و دندان به وجود میآید. تحقیقات نشان داده است که بیماری پریودنتال با بسیاری از بیماریهای دیگر در ارتباط است. مدت زیادی باور بر این بود که باکتری عاملی است که بیماری پریودنتال را به بیماریهای دیگر در بدن مرتبط میسازد اما مطالعات اخیر نشان داده است که احتمالاً عامل این ارتباط، التهاب باشد. بنابراین درمان التهاب نه تنها بیماری پریودنتال را کنترل میکند بلکه به کنترل دیگر بیماریهای التهابی مزمن در بدن نیز کمک میکند.
بیماری لثه و بیماری دیابت
احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است. علت این موضوع، حساسیت بیشتر افراد مبتلا به دیابت در مقابله با عفونت است. در واقع، بیماری پریودنتال اغلب به عنوان عارضهای از بیماری دیابت در نظر گرفته میشود. افرادی که دیابت آنها تحت کنترل نیست، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. همچنین تحقیقات نشان داده است که بیماری پریودنتال، کنترل قند خون را برای بیماران دیابتی سختتر میکند. بیماری پریودنتال پیشرفته میتواند قند خون را افزایش دهند که این شرایط، افراد مبتلا به دیابت را در معرض عوارض بیشتری قرار میدهد.
بیماری پریودنتال و بیماریهای قلبی و مغزی
بیماریهای قلبی
مطالعات مختلفی نشان داده است که بیماری پریودنتال با بیماریهای قلبی در ارتباط است اما تاکنون مطالعهای مبنی بر اثبات رابطه علت و معلولی بیماری پریودنتال با بیماریهای قلبی منتشر نشده است. اثبات این رابطه به دلیل شباهت عوامل خطر بیماریهای قلبی و بیماری لثه، مشکل است. برخی عوامل خطر مشترک این دو بیماری عبارتند از:
- مصرف سیگار
- تغذیه نامناسب
- دیابت
- جنسیت (مذکر)
تحقیقات نشان داده است که بیماریهای پریودنتال خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. محققین بر این باورند که التهاب ایجاد شده ناشی از بیماری پریودنتال میتواند عامل این ارتباط باشد. همچنین بیماری پریودنتال میتواند شرایط بیماری قلبی را بدتر کند. افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری اندوکاردیت عفونی قرار دارند باید قبل از درمانهای دندانپزشکی، آنتیبیوتیک مصرف کنند. تعیین این شرایط و تجویز آنتیبیوتیک توسط پریودنتیست و متخصص قلب انجام میشود.
سکته مغزی
مطالعات اخیر نشان دهنده وجود رابطه بین بیماری پریودنتال و سکته مغزی است. در مطالعهای که برای یافتن ارتباط بین عفونت دندان و سکته مغزی انجام شد، بررسیها نشان داد احتمال داشتن عفونت دهانی در افراد دارای ایسکمی حاد عروق مغزی بیشتر است.
بیماری لثه و دیگر بیماریهای سیستمیک
پوکی استخوان
محققین ارتباط مستقیمی را بین پوکی استخوان و تحلیل استخوان در فک نشان دادهاند. مطالعات نشان میدهد که پوکی استخوان منجر به از دست رفتن دندان میشود. علت این است که با ابتلا به پوکی استخوان، تراکم استخوانی که از دندان حفاظت میکند، کاهش مییابد. در نهایت این امر باعث میشود تا دندان پایه محکمی نداشته باشد.
بیماریهای تنفسی
تحقیقات اخیر نشان دهنده رابطه بین بیماری پریودنتال و بیماریهای تنفسی میباشد. محققین نتیجه گرفتهاند که بیماری پریودنتال باعث بدتر شدن حالاتی مثل بیماری ریوی انسدادی مزمن(COPD) شده و یا حتی ممکن است باعث ایجاد پنومونی، برونشیت و آمفیزم شود.
سرطان
مطالعات اخیر نشان دهنده ارتباط بین بیماری پریودنتال و ابتلا به سرطان است. وجود التهاب مزمن، کلید رابطه بین انواع سرطانها وبیماری پریودنتال میباشد. محققین دریافتهاند که مردان مبتلا به بیماریهای پریودنتال 49% بیشتر به سرطان کلیه، 54% بیشتر به سرطان پانکراس و 30% بیشتر به سرطان خون مبتلا میشوند.