سندرم سوزش دهان
سندروم سوزش دهان (BMS) یک بیماری بسیار اذیت کننده است که باعث ایجاد حس سوزش دردهان، لب، زبان و لثه میشود. این بیماری در هر کس می‌تواند ایجاد شود ولی بیشتر زنان میانسال را گرفتار میکند.حس سوزش و درد در قسمت عقب و جلوی زبان و سایر قسمتهای دهان مثل لبها می باشد. نشانه ای از زخم در دهان و زبان دیده نمی شود. سوزش و درددر این بیماری ماندگاراست و نه تنها زبان را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه قسمتهایی مثل لبها، زبان و قسمت داخلی گونه ها و گلو و سقف دهان را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. سوزش آن شدید است و حسی مانند سوختگی دارد. با وجود آنکه عوارض آن مشخص است اما دلایل به وجود آورنده ی آن همیشه مشخص نیست.
سوزش زبان غالبا خانم ها را مبتلا می‌نماید، ولی در آقایان هم رخ میدهد. نسبت ابتلای خانم ها به آقایان تقریبا 7 به 1 است و معمولا سالمندان بیشتر دچار این بیماری می‌شوند و اوج بروز آن در دهه پنج زندگی است. در معاینه مخاط دهان این بیماران، عموما مورد غیرطبیعی یافت نمی شود و درواقع معاینه مخاطی این بیماران کاملا طبیعی است. برخی بیماران به نقاطی از دهان اشاره می‌کنند وآن را عامل ایجاد مشکل می‌دانند، ولی این نقاط اصولا اجزای طبیعی مخاط دهان، مثل پاپی های زبان یا غدد چربی هستند.
بیماران مبتلا به سوزش دهان عموما یکی از سه نوع سوزش زیر را ذکر می‌کنند:
* نوع یک: سوزش هنگام بیدار شدن از خواب وجود ندارد، ولی در طی روز پدید می‌آید.
* نوع دوم: سوزش در موقع بیدار شدن از خواب وجود دارد و تا به خواب رفتن بیمار، پا برجامی‌ماند.
* نوع سه: سوزش فقط به تناوب ظاهر میشود و مکان‌های غیر عادی، نظیر گلو و کف دهان راگرفتار میکند.
علل احتمالی:
عفونت قارچی – کمبود و یا نقص هورمونی–دیابت- یائسگی – خشکی دهان – مصرف داروهایادرار آور- اختلالات خونی،مانند کمبود خون – اختلال غدد درون ریز – کمبود ویتامین به ویژهویتامین B ۱۲ ، نیاسین، آهن و اسیدفولیک- ترش کردن–حساسیت به بعضی غذاها، خمیر دندان،دهان شویه و آدامس – بیماری های دندانی – عاداتی مانند گاز گرفتن زبان – علل روحی روانی مانندافسردگی – عفونت های حاد – اختلالات التهابی – آسیب رسیدن به عصب زبان – مصرف تنباکو – سرطان دهان
کم خونی و فقر آهن در موارد پیشرفته می‌تواند سبب سوزش دهان شود که این امر با تجویز یک آزمایش خون به راحتی قابل شناسایی است. درمان توسط مکملهای آهن می‌تواند سبب بهبودی سوزش شود.
تغییرات هورمونی به خصوص در دوران یائسگی و در خانم‌ها می‌تواند منجر به یک بیماری بنام سندرم سوزش دهان شود که بیماران به طور مداوم از طعم بد و خشکی و سوزش دهان شکایت دارند بدون آنکه بتوان علتی برای آن شناسایی کرد. جایگزینی هورمونی و داروهای آرامبخش می‌تواند در کاهش علائم این بیماران سودمند باشد.
افزایش قندخون و دیابت از دیگر علل سوزش دهان است که معمولا در کنار علائم دیگر از جمله چاقی، پرخوری، پر ادراریمی‌تواند دلالت بر حضور دیابت داشته و با یک آزمایش قند به راحتی قابل شناسایی است. درمانهای دارویی ضد دیابت اعماز قرص‌ها و انسولین در کاهش میزان سوزش این بیماران مفید است.
استرس و اضطراب با علائم مختلفی خود را نشان میدهد که یکی از آنها می‌تواند درد و سوزش در ناحیه فک و صورت وبه خصوص مخاط دهان باشد. این بیماران معمولا علائم متغیری از درد را نشان می‌دهند و درد آنها ویژگی ثابت ومشخصی ندارد و به خصوص با تشدید استرس شدت می‌یابد. آرامبخش‌ها و مشاوره با یک روانپزشک در کاهش درد این بیماران بسیارموثر است و راهکار درمانی میباشد.
عوارض سوزش دهان برخی ازاین عوارض همراه خشکی دهان،تشنگی،حس درددرقسمت دهان،سوزش دهان،لبهاوسقف دهان،ازدست دادن حس چشایی،بیحسی نوک زبان،حس تلخ بودن زبان میباشد. حس تشنگی باعث میشودکه بیمارمرتب آب بنوشدبدون آنکه عطشش فروبنشیندوممکن است برای آرام شدن حس سوزش ودردآب زیادی بنوشد.
زنان دردوره یائسگی بیشتردرمعرض این بیماری قراردارندوروشهایی که برای درمان آنهاانجام میشودفقط برای تسکین بخشیدن دردوسوزش است.آزمایش کامل خون جهت ین وجودناراحتی مثل جویدن مخاط دهان یازبان وسایش دندان‌هاهم بایدتوسط ندانپزشک ویامتخصص بیماری‌های دهان ارزیابی شود.
درمان:
در بیماران با سابقه ی کمبودهای تغذیه‌ای، بر حسب نیاز ویتامین B1ا وB6 تجویز می‌گردد. اگراشکالاتی در طرح پروتز بیمار مو جود باشد،باید پروتز جدید ساخته شود.
بیمار باید پس از 4 هفته معاینه شود و نتایج آزمایش خون و میکروب شناسی و یا سایر آزمایشات در دسترس باشند.
دارو درمانی در معالجه بیماران دچار سوزش دهان نقش دارد، به شرط آنکه همه عوامل ایجاد کننده دیگر، کنار گذاشته شوند
اغلب درمان تنهای سوزش دهان ناموفق خواهد بود، چون سوزش دهان حاصل چند چیز مختلف است که به یک علامت نهائی منجر شده‌اند. گاهی تمرکز درمان بر یک درمان واحد موفقیت‌آمیز است وگاهی ناموفق. کارهای زیر را برای کاهش آن انجام دهید. دهان را مرطوب کنید. خشکی شدید دهانممکن است مانند سوزش باشد. برخی داروها، بیماری‌ها، پیری و پرتو درمانی ترشح بزاق را کم می‌کنند.
نکات:
– برای تسکین سوزش وعوارض این بیماری میتوانید آدامس بدون قند بجوید ویا تکه ای ازیخ رابمکید.
– مشکلات تیروئیدی عاملی دیگر است . بنابراین برای اطمینان حاصل پیداکردن از نداشتن مشکلتیروئیدی آزمایش خون حائز اهمیت میباشد.
– بیماری دیابت عاملی دیگر در بروز این بیماری است. اگر بیماری دیابت دارید این موضوع را بادندانپزشک درمیان بگذارید واگر دردرمان آن سهل انگاری کرده اید، برای کنترل دیابت وسوزش دهان وزبان خود باید با پزشک مشورت نمایید. وقتی این بیماران ، بیماری دیابت خود را درمانمیکنند ، سوزش دهان آنها به طور قابل توجهی کاهش پیدا میکند. برای تسکین یافتن طولانی مدتاین سوزش ، ادامه رژیم غذایی مهم است . بسیار ضروری است که دندانهای مصنوعی بی عیب و نقص باشند زیرا در غیر این صورت ، باعث بروز این بیماری میگردند.
– ترمیم دندانهای مصنوعی راخودتان انجام ندهید؛ چراکه باعث آسیب دیدگی آنها میشوید . اگرضرورت داشته باشد ممکن است مجبور شویددندانهای مصنوعی خودرا عوض کنید، از تمیز نگهداشتن و روش تمیز کردن آنها اطمینان داشته باشید. برخی ازداروها با عث سوزش دهان میشود.
بنابراین تعویض این داروها ضرورت دارد و قبل از هرگونه تغییر با پزشک مشورت کنید وخودسرانه دارو مصرف نکنید وهر دارویی که مصرف میکنید با پزشک خود درمیان بگذارید زیرا درتشخیص بیماری به پزشک کمک میکند و پزشک درمانی متفاوت به شما توصیه می نماید .هرعوارض خوب و بدی که پیش آمد با پزشک در میان بگذارید.
– برای از بین بردن اضطراب ونگرانی ورزشهای ملایم یوگا را انجام دهید. تمرکز و تمرین نفس کشیدن،هردو برای درمان این بیماری بسیار مؤثر است ومیزان استرس را کاهش میدهد.
– همانطور که اشاره شد باید ازخوردن غذاهای تند وداغ اجتناب کنید زیرا باعث بدتر شدن اینبیماری میشود .غذاهایی مصرف کنید که سرشار از ویتامینB است .
– محصولات بهداشتی دهان وغذاهایی را که حساسیت زا هستند استفاده نکنید.
جهت درمان این بیماری داروهای زیر تجویز می شود..
-اسپری Apiprodent
-محلول میرتکس
-آفتین ژل
-محلول پرسیکا
-قطره دنتول