سوالات متداول

قرمزی لثه ها و خونریزی هنگام مسواک زدن و بوی بد دهان از علائم ژنژویت می باشد.

باکتری ها عامل اصلی بیماری ها یا عفونت های پریودنتال ولثه هستند.آن ها لایه ای به نام پلاک میکروبی روی دندان ها و لبه لثه تشکیل میدهند که میکروب ها با تجمع در آنها، باعث تخریب دندان ها و لثه ها می شوند.اگر به صورت مرتب و صحیح مسواک نزنیم به ژنژویت مبتلا می شویم.

درمراحل اولیه تشکیل پلاک های میکروبی می توان با مسواک زدن مرتب وصحیح وبا استفاده از محصولات مناسب این پلاک ها را از بین برد.اما چنانچه این پلاک ها به مرور زمان سخت شوند، تبدیل به جرم شده که فقط از طریق جرمگیری برداشته می شوند.

پریودنتیت ضعیف مرحله بعدی بیماری های پریودنتال می باشد.اگر ژنژویت درمان نشود،شخص مبتلا به پریودنتیت ضعیف و سپس پریودنتیت متوسط و در نهایت پریودنتیت پیشرفته می شود. پریودنتیت ضعیف می تواند منجر به لقی دندان ها،تحلیل لثه ها و در نهایت از دست دادن آن ها شود.دراین مرحله عفونت باکتری ها از لثه ها عبور کرده به استخوان اطراف دندان ها می رسدوفضایی بین لثه و دندان به نام پاکت ایجاد می شود.در پریودنتیت ضعیف باید بهداشت دهان با استفاده از محصولات مناسب کاملا رعایت شود،به علاوه جرمگیری وگاها جراحی نیز لازم می شود. در پریودنتیت متوسط،حدود یک سوم استخوان اطراف دندان از بین رفته و انجام جراحی قطعی است. درپریودنتیت پیشرفته،پاکت ها بسیار عمیق هستندو بیش از نیمی از استخوان اطراف دندان ها تخریب می شود.دندان ها لق شده و حتی خودبه خود می افتند.در پریودنتیت پیشرفته ممکن است علاوه بر جراحی لثه لازم شودتعدادی از دندان ها کشیده شوند.از آنجاکه در این مرحله استخوان های اطراف دندان ها به شدت آسیب دیده اند،حتی پس از درمان و انجام عمل جراحی ،دندان ها بلندتراز حدمعمولدیده می شوندو مقداری از لقی باقی می ماند.

كاهش جريان بزاق سبب خشكي دهان مي شود و اين يك مشكل شايع بين افراد مسن است. اين مسأله به دليل اختلالات پزشكي خاص و گاهي به دليل اثر جانبي داروهايي مثل آنتي هيستامين ها، ضداحتقان ها، ضد دردها و داروهاي مدر ايجاد مي شود. مشكلات معمولي همراه با خشكي دهان عبارتند از: گلودرد دائمي، احساس سوزش، مشكلات صحبت كردن، سختي بلع، خشكي راههاي هوايي بيني. دندانپزشك روشهاي مختلفي براي غلبه بر اين وضعيت به شما پيشنهاد خواهد كرد: آب نبات يا آدامسهاي بدون قند كه جريان بزاق را تحريك مي كنند واستفاده از بزاق مصنوعي و دهانشويه ها براي تأمين رطوبت دهان.

اضطراب در مورد درمانهاي دندانپزشكي غير معمول نيست. افراد در هر سني آن را تجربه مي كنند. بيماران مسن تر ممكن است كمتر قادر باشند براسترس خود غلبه كنند كه ممكن است اين امر به دليل وضعيتهاي خاص جسمي آنان مثل كاهش بينايي يا شنوايي باشد. صحبت با دندانپزشك يك جنبه مهم داشتن يك ملاقات دندانپزشكي راحت مي باشد. شما بايد احساساتتان را با دندانپزشك و پرسنل مطب در ميان بگذاريد. اجازه دهيد آنها بدانند كه شما مضطرب هستيد تا درمان شما را مطابق با وضعيت روحي شما به انجام برسانند. تكنيكهاي درماني رفتاري جديد و مرتبط با روانشناسي سبب پيشرفت در زمينه كنترل اضطراب و درد بيماران دندانپزشكي گرديده است.

اولين ويزيت بايد نزديك به اولين سال تولدش باشد. هنگامي كه اولين دندانها در دهان رويش مي‌يابند كه معمولاً بين سنين 6 تا 12 ماهگي صورت مي‌گيرد بچه شما بايد توسط دندانپزشك كودكان معاينه شود. معاينه بموقع و مراقبتهاي به موقع، لبخند زيبا و سلامت دندانهاي كودك شما در حال و آينده را به ارمغان مي‌آورد.

شما هيچوقت نبايد با شير دادن از سينه، شيشه شير يا آب ميوه و يا ديگر مايعات شيرين بچه را بخوابانيد. در اين مواقع مي‌توانيد از شيشه حاوي آب و يا از پستانك‌هاي گول‌زن استفاده كنيد. با مراجعه و مشاوره با دندانپزشك كودكان از مقدار كافي فلورايدي كه توسط آب و مواد غذايي كه با هدف پيشگيري از پوسيدگي به بچه شما مي‌رسد مطمئن شويد.

با اطمينان از بهداشت و سلامت دندان، كودكان معمولاً از سن 12 ماهگي به بعد از شير گرفته مي‌شوند. براي كودكان شير، غذايي كامل و لازم بوده و بهتر است تغذيه با آن ادامه يابد ولي بايد توجه داشت براي خواباندن به او خورانده نشود.

عادت مكيدن انگشتان براي كودكان امري طبيعي و غريزي است و معمولاً از دو سالگي به بعد از بين مي‌رود، ولي اگر تا 4 سالگي ادامه يافت و شما از ترك آن دلسرد و نوميد شديد بايد بدانيد كه طولاني شدن اين عادت مي‌تواند ايجاد تغييراتي چون شلوغي و كجي دندانها و مشكلات فكي بنمايد. دندانپزشك با ارائه راهكارهايي چگونگي پيشگيري از طولاني شدن اين عادت را به شما آموزش مي دهد.

خير، موردي براي بيحس كردن دندان به هنگام جرم گيري وجود ندارد. جرم گيري يا توسط قلم هاي دستي و يا با دستگاه صورت مي گيرد. نوك قلم دستگاه جرم گيري داراي لرزش و نوساناتي مي باشد كه با زدن ضربه هاي بسيار كوتاه بر جرم، آن را پاك مي كند و دندان را نمي تراشد، آب دستگاه علاوه بر تميز كردن و شستشو، دندان را نيز خنك مي كند.

بسياري از اشخاص با يكبار جرم گيري و رعايت هميشگي بهداشت دهان و دندان ممكن است تا مدت ها نيازي به جرم گيري مجدد نداشته باشند. بديهي است كه هرگونه كوتاهي در رعايت اصول بهداشت دهان منجر به تجمع دوباره جرم خواهد شد. ضمناً بعضي از بيماران به علت دارا بودن بزاقي با ويژگي هاي خاص از نظر ميزان ترشح و تركيب، بسيار مستعد به تشكيل جرم هستند، ضمناً استعداد به بيماريهاي لثه در خانواده هايي بيشتر مي باشد. در اين گروه از بيماران توصيه مي گردد جرم گيري در تناوب زماني كوتاهتري انجام شود.

خير، جرم با مسواك و خمير دندان پاك نشده و براي اين منظور از دندانپزشكان بايد كمك گرفت، ضمناً خمير دندانهايي كه به عنوان ضد جرم معرفي شده اند داراي مقادير زيادي از مواد ساينده بوده و فقط رنگ و لكه هاي رسوب نموده بر دندان را كه Stain (زنگ) نام دارد، تميز مي كنند و استفاده هميشگي از آنها توصيه نمي گردد. اين خميردندانها، بعلت دارا بودن مواد ساينده زياد،ايجاد خراش هاي بسيار ظريف بر سطح دندانها نموده و زمينه را براي تجمع و چسبندگي بيشتر پلاك ميكروبي فراهم مي آورند.

برخي از علائم پالپ آماسي شامل درد ادامه داربه هنگام نوشيدن مايعات سرد و يا گرم، درد خود بخودي، درد هنگام جويدن و يا حتي موقع دراز كشيدن مي باشد. گاهي نيز با توجه به سير بيماري پالپ، ممكن است بيمار درد نداشته باشد. علائم ظاهري پالپ بيمار ممكن است وجود پوسيدگي عميق و يا وجود ضايعه در انتهاي ريشه، تورم و يا تخليه چرك از دندان و يا انتهاي آن باشد.

1- دندان حفظ مي شود. 2- وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن مي گردد.

1 - آبسه 2- درد 3- عفونت شديد 4- نهايتاً از دست دادن دندان خواهد بود.

در بعضي موارد و شرايط مي توان معالجه ريشه را به اندكي بعد موكول كرد. در مواردي كه دندان كشيده مي شود درمان ، جايگزيني آنها با دندانهاي مصنوعي (پروتز ثابت و يا ايمپلنت) مي باشد كه به مراتب گرانتر است.

معالجه ريشه اكثر دندانها را مي توان در يك جلسه انجام داد ولي بعضي از دندانها ممكن است به دو يا چند جلسه زماني نياز داشته باشند كه در اين موارد دندانها در پايان جلسات معمولاً پانسمان موقت مي گردند.

در صورتي كه درمان ريشه بطور كامل و استاندارد انجام شود از موفقيت بالائي برخوردار است.

علاوه بر اشكالات تكنيكي و اتفاقات حين كار، انحناي زياد ريشه ها، وجود كانالهاي جانبي، دفاع بدن و ... ممكن است معالجه ريشه دندان را بخطر اندازد.

خير، دندان بعد از معالجه ريشه(عصب) هنوز زنده مي ماند چونكه تغذيه خارجي آن از سمت بافتهاي در برگيرنده هنوز ادامه دارد. البته اين زنده ماندن به معناي آن نيست كه دندان مثل ديگر دندانها به تحريكات حرارتي و الكتريكي پاسخ مثبت دهد.

معمولاً مقداري درد و ناراحتي گذراي خفيف تا متوسط به دنبال از بين رفتن بيحسي تا چند روز وجود داشته كه با تجويز مسكن هاي ضد التهاب تسكين مي يابد. غالباً، ناراحتي و درد آنچنان نيست كه مانع فعاليت هاي روزانه شود. در مواردي كه درد زياد است ميتوانيد با دندانپزشك معالج تماس بگيريد.

سابقاً دندانهايي كه درمان ريشه مي شدند به مرور تيره تر مي گشتند، ولي امروزه با پيشرفت هاي تكنيكي احتمال اين تغيير رنگ ناچيز بوده و اگر اتفاق افتاد، نيز با استفاده از روشهاي سفيد كردن و يا روكش هاي چيني و لامينت مي توان با آن مقابله كرد.

نحوه ترميم تاج دندان بستگي به نسج باقيمانده و دندان مبتلا دارد. در دندانهايي كه متحمل نيروهاي سنگين جويدن هستند و يا پوسيدگي آنها شديد بوده توصيه مي گردد كه با ترميم هاي مطمئن تري چون روكش هاي فلزي و چيني بازسازي شوند.

در مواردی که درمان ریشه دندان به شکست می انجامد. هنوز می توان دندان را نجات داد. در این موارد بعد از بی حسی, دندانپزشک بافت لثه را به آرامی کنار زده و بافتهای آماسی انتهای ریشه را خارج نموده و یک پر کردگی نیز در ته ریشه جهت ممانعت از عود ضایعه قرار می دهد.

ضروري است جهت ارزيابي موفقيت درمان در طولاني مدت، ظرف 6 ماه تا يكسال آينده مجدداً ويزيت بعمل آيد. در اين ويزيت دندانپزشك موفقيت درمان، سلامت انساج لثه و ترميم نهايي را ارزيابي مي كند.

بعد از انجام بيحسي(در موارديكه نياز باشد)، درمان شامل مراحل زير است:
مرحله يك: دستيابي به كانال
مرحله دوم: تعيين طول ريشه
مرحله سوم: تميز كردن و شكل دادن كانال ها
مرحله چهارم: پركردن كانال
مرحله پنجم: ترميم موقت
مرحله ششم: ترميم دائ

لابد همه اين ضرب المثل كه مي گويد:دنداني را كه درد مي كند بايد كشيد را شنيده ايد. ما هم بسيار شنيده ايم، ولي بايد توجه داشت كه سابقه اين ضرب المثل مربوط به زماني است كه علم دندانپزشكي وجود نداشته و افرادي بي صلاحيت مثل سلماني ها عهده دار امور دندانپزشكي بودند. دندانپزشكان امروزي نه تنها درد را از بين برده،بلكه باعث تگهداري دندانها در دهان مي شوند. از گذشته اي نه چندان دور تا بحال، عامه مردم لفظ عصب كُشي يا عصب كِشي را بجاي معالجه ريشه دندان بكار مي برند كه چندان صحيح نبوده و آنچه كه باعث رواج و شايع شدن اين اصطلاحات شده، تصور مردم با توجه به از بين رفتن درد دندان بدنبال معالجه ريشه مي باشد. قسمت سخت دندان تشكيل شده از ميناـ عاج و سمان، كه بافت نرمي را در داخل و وسط دندان بنام پالپ، احاطه كرده اند.

اين عنوان از سه كلمه Root به معناي ريشه، و Canal به معناي مجرا و Therapy به معني معالجه تشكيل شده كه مفهوم كلي آن معالجه مجراي ريشه دندان مي باشد و شاخه اي از دندانپزشكي است كه شامل دانش و اعمالي است كه به معالجه و حفظ ريشه دندان مي پردازد.

پالپ دندان بافت نرمي است كه در داخل دندان قرار گرفته و شامل عروق و اعصاب و سلولهايي مي باشد. حس، تغذيه، عاج سازي و دفاع ميكروبي از اعمال پالپ بشمار مي آيند.

عوامل متعددي سبب آسيب به پالپ مي گردند كه عمده ترين آن تأخير در ترميم پوسيدگي ها و نتيجتاً گسترش آنها به پالپ دندان است كه سبب آلودگي پالپ به ميكروبهاي دهان مي شود. پالپ دندان همچنين ممكن است بر اثر ضربه اي ناگهاني حتي در مواردي چون ضربه قاشق و يا شكستن تخمه، پسته و بادام دچار التهاب و مرگ شود. تركهاي دندان، پركردگي هاي وسيع و بعضي از مواد ترميمي نيز سبب ساز هستند.

دندانپزشك بعد از بي حس نمودن دندان ( در موارديكه لازم است) اقدام به برداشتن پوسيدگي و تراش حفره دسترسي به پالپ دندان نموده و پالپ عفوني و بيمار را از ريشه خارج مي كند و بعد از تميز نمودن و خشك كردن مجراي ريشه و دندان جاي خالي پالپ را با موادي كه به همين منظور ساخته شده اند پر مي كند و سپس ترميم قسمت تاجي دندان صورت ميگيرد.

خير، تعداد ريشه دندانها بطور معمول و طبيعي ين يك تا سه عدد مي باشد ولي دندانهايي نيز وجود دارند كه داراي يك يا چند ريشه اضافي هستند و در حين كار و با گرفتن راديوگرافي كشف مي گردند. بطور طبيعي دندانهاي قدامي داراي يك ريشه، دندانهاي آسياي كوچك داراي يك يا دو ريشه و دندانهاي آسياي بزرگ سه و چهار ريشه اي هستند.

معمولاً درد آن بيشتر شده و بيمار را اذيت مي كند، ولي مواردي وجود دارد كه درد فروكش مي كند. بايد توجه داشت كه از بين رفتن درد دندان نشانة بهبودي پالپ دندان نيست و عفونت به سير خود ادامه مي دهد. سرايت عفونت به استخوان انتهاي ريشه باعث ايجاد گرانوم، كيست و يا آبسه مي گردد كه خود درد و ناراحتي ثانويه اي را به دنبال دارد. در صورت عدم معالجه ريشه دندان سير بيماري نهايتاً منجر به كشيدن و يا از دست دادن دندان خواهد شد.

با مراجعه و معاينات منظم دندانپزشكي و رعايت اصول بهداشت دهان ودندان و ترميم پوسيدگي ها در مراحل اوليه موردي براي معالجه ريشه دندان بوجود نمي آيد.

دنداني كه پالپ آن درگير مي شود، معمولاً داراي پوسيدگي وسيع بوده كه مقدار زيادي از مينا و عاج را از بين برده است و گاهي دندانپزشك ناچار مي گردد كه مقداري از نسج سالم دندان را نيز براي دسترسي به پالپ بتراشد كه مجموعه اين عوامل بعلاوه خشك شدن دندان بر اثر از دست دادن تغذيه داخلي سبب ميگرددكه دندان ضعيف و شكننده گردد كه جاي نگراني ندارد، چونكه با ترميم هاي خاص و يا روكش نمودن دندان مي توان بر اين نقيصه، چيره شد.

مهارت دندانپزشك ، تعداد ريشه ها قطر و انحناي آنها، وجود ريشه ها و كانالهاي اضافي و جانبي، نوع و قدرت بيماري زايي ميكروبها، دفاع بدن و نوع بيماري پالپ در پيش آگهي درمان مؤثرند.

معمولاً به دنبال معالجه ريشه دندان، از چند ساعت تا چند روز به درجاتي ممكن است دندان، درد داشته باشد كه با تجويز داروهاي مسكن برطرف ميگردد و جاي نگراني ندارد.

اكثر دندانهايي كه معالجه ريشه آنها با عدم موفقيت همراه شده را مي توان با جراحي هاي اندودونتيكس نجات داد. دندانپزشك بعد از بيحس نمودن، لثه دندان را به آرامي كنار زده و اقدام به قطع انتهاي ريشه نموده و آن را از انتها نيز ترميم مي: ند و دوباره لثه را مي دوزد. آيا فقط ممكن است پوسيدگي بسيار وسيع بوده و قسمت اعظم آن نيز از بين رفته باشد و درد نداشته باشد و يا در اثر ضربه حتي در سالهاي دور، پالپ آن مرده، ولي دردي نداشته باشد. عدم وجود درد دال بر نفي بيماري پالپ و يا عدم نياز به درمان نمي باشد.